De huidige COVID-19 crisis brengt veel onrust en onzekerheid, met name omdat zo veel nog onduidelijk is. Voor mensen die aan narcolepsie lijden kunnen nog extra vragen gerelateerd aan de narcolepsie leven, zoals “Zijn mensen die aan narcolepsie lijden vatbaarder voor COVID-19?” en “Hebben zij een grotere kans op ernstig ziek worden?”.
Op dit moment kunnen er nog geen antwoorden gegeven worden die gebaseerd zijn op harde feiten maar met de algemene kennis over de kans op infecties, en kennis over én ervaring met narcolepsie, is er wel een inschatting te maken.
Narcolepsie is een aandoening met een waarschijnlijke “auto-immuun” oorzaak. “Auto-immuun” wordt vaak uitgelegd als een “ontsporing” of “vergissing” van het immuunsysteem. Dat suggereert dat er met de effectiviteit van de afweer wel iets mis zal zijn. Dit blijkt in de praktijk echter niet het geval. Feitelijk “ontspoort” het immuunsysteem niet, het doet zijn werk zoals het hoort, maar er wordt als bijproduct schade aan (specifieke) lichaamseigen cellen aangericht.
Is er bij het doormaken van een COVID-19 infectie of als er een vaccinatie voor wordt ontwikkeld en toegediend, een toegenomen kans op het ontwikkelen van narcolepsie?
We worden in ons leven met ontelbare bacteriën- en virussoorten geconfronteerd. Het overgrote deel kan ons immuunsysteem zonder problemen de baas, zonder bijkomende (blijvende) schade aan ons lichaam aan te richten. Als enige van de talloze virussen is voor Mexicaanse griep aannemelijk gemaakt dat het doormaken ervan of de vaccinatie de kans op het ontstaan van narcolepsie groter maakt. Deze kans blijft echter in absolute zin nog steeds heel klein.
Ook andere bacteriën- en of virussoorten zullen waarschijnlijk een rol kunnen spelen bij het ontwikkelen van narcolepsie, want de aandoening bestaat al veel langer dan de Mexicaanse griep, die pas voor het eerst kwam in 2009. We weten echter niet welke van de talloze bacteriën- en steeds muterende virussoorten dit dan zijn.
Momenteel worden we met een geheel nieuw virus geconfronteerd: het coronavirus, dat COVID-19 veroorzaakt. Omdat het nieuw is kunnen we niet weten of een infectie de kans op het krijgen van narcolepsie zal beïnvloeden maar de kans lijkt erg klein. Hetzelfde geldt daarmee voor een eventueel vaccin voor COVID-19.
Ook zou gedacht kunnen worden dat er door een verstoorde nachtrust algemeen een minder goede afweer is. Tot nu toe zijn er geen aanwijzingen dat mensen die aan narcolepsie lijden ontvankelijker zijn voor het krijgen van infecties of dat er sprake is van een ernstiger beloop van infecties.
Samengevat
Met de huidige kennis is het niet aannemelijk dat mensen met narcolepsie meer geraakt zullen worden door COVID-19 dan mensen die niet aan narcolepsie lijden. De kans is heel klein dat COVID-19 infecties of – tegen de tijd dat er een vaccin beschikbaar komt – de vaccinatie ervoor de kans op het ontwikkelen van narcolepsie zal vergroten.
Het is wel belangrijk goed te monitoren wat er de komende tijd gebeurt om te zien of dit ook echt door feiten ondersteund zal gaan worden.